Op 18 juli schreef ik in mijn blog ‘au dat doet pijn’ dat discriminatie een serieuze selectiefout is. Bij discriminatie laat je je oordeelsvorming leiden door kenmerken van een groep en niet door de kwaliteiten van het individu. Vandaag las ik dit artikel op Werf&: ‘overgekwalificeerde mannelijke kandidaten maken minder kans op een baan’. Vaak wordt ‘overgekwalificeerd’ gebruikt als drogredenen om iets verhullen.

leeftijdsdiscriminatie?

Want te goede kandidaten niet aannemen vind ik best wel gek. Je zou toch denken: je wil toch altijd de allerbeste kandidaat aannemen? Toch wijzen we overgekwalificeerde mannelijke kandidaten sneller af (dit effect zien we niet bij vrouwen). Waarom zou dat zijn? In mijn twintig jaar als recruiter kan ik wel een aantal drogredenen herinneren die werden gebruikt om leeftijdsdiscriminatie te verhullen:

1. overgekwalificeerde kandidaten zijn ouder en ouderen zijn vaker ziek;
2. deze ouderen zijn niet meer up-to-date in de nieuwe technologie;
3. ze gaan zich snel vervelen, omdat de baan hen niet voldoende uitdaagt;
4. eigenlijk willen ze mijn positie (aldus de manager);
5. ze blijven niet lang en vertrekken zodra ze de juiste baan vinden.

In individuele gevallen kan het waar zijn, maar laten we eerlijk zijn: het zijn vooral overtuigingen die we uitspreken. Er is bijvoorbeeld best wel wat onderzoek dat aantoont dat ouderen gemiddeld niet vaker ziek zijn. We hebben hier waarschijnlijk te maken met leefijdsdiscriminatie. Voor de andere vier punten geldt: checken is de werkelijkheid ontdekken.

In plaats van vooruit denken en zelf de antwoorden invullen, kan je ook gewoon de vraag aan de sollicitant stellen. De overgekwalificeerde kandidaat is misschien op zoek naar een andere werkbalans, is helemaal bij met de nieuwste technieken en inzichten of zoekt vooral een fijn team.

de andere reden waarom we afwijzen

Maar waarschijnlijk is er ook iets anders aan de hand. Overgekwalificeerde kandidaten kunnen soms bedreigend zijn. De vacaturehouder kan zich onzeker (gaan) voelen en het team kan afgunstig reageren op de kwaliteiten van de nieuwe collega. Is dat een reden om die sollicitant af te wijzen? Nee! Dat is een reden voor een constructief gesprek met de manager en het team. Sterke managers durven mensen aan te nemen die beter zijn dan zijzelf.

Want kijk eens wat overgekwalificeerde kandidaten je allemaal kunnen opleveren:

• ze hebben weinig inwerktijd nodig en zijn gewoon goed in de nieuwe job;
• met hun kennis kunnen ze collega’s inspireren, motiveren en ondersteunen om ’the next level’ te behalen;
• de bijdrage die ze leveren kan de vacature en de afdeling overstijgen, daar profiteert het hele bedrijf van;
• ze vragen om weinig managementaandacht en begeleiding;
• als ze tevreden zijn met het salaris van de functie, heb je als bedrijf een flink financieel voordeel (je krijgt immers méér voor hetzelfde geld).

Laat je niet in de luren leggen met drogredenen die leeftijdsdiscriminatie verhullen. Zullen we niet praten over ‘overgekwalificeerd’ maar over ‘f*cking great’?